Alex Vallentgoed gestopt als voorzitter en vrijwilliger SBOP

09/06/2024

Alex Vallentgoed

De Dag van de Begraafplaats 1 juni 2024 is voor Alex Vallentgoed een dag met een randje. Dik twintig jaar zet hij zich met hart en ziel in voor het behoud en restauratie van de oude begraafplaats, maar nu is het mooi geweest. Alex heeft zijn voorzittershamer aan de wilgen gehangen. Op de begraafplaats trakteert Alex de vrijwilligers en gasten op zelfgebakken gevulde boterkoek en ziet hoe de vrijwilligers de voor hem moeilijke dag prima verzorgen.

Alex Vallentgoed en Jan Kramer wonen als kleine jongens naast elkaar en later worden ze weer buren. Alex: “Als we een keer in de tuin zitten te praten over het oude kerkhof, Jan als groenman en ik als IT-er en beiden geïnteresseerd in historisch onderzoek, vinden we het eigenlijk zonde als er een bulldozer over dit mooie stukje Purmerend zou gaan. “De plannen (verkeersweg, parkeergarage) zijn er al en dat willen de mannen koste wat kost voorkomen. “We kopen gewoon twee graven met eeuwigdurend grafrecht en een knappe jongen die ons dan weg krijgt.”

Stroomversnelling
Het enthousiasme is groter dan de kennis van regels, maar na overleg met Vereniging Historisch Purmerend en de gemeente krijgen de vrijwilligers alle medewerking. “In de aantekeningen van Jan te Cate, een inventaris van de gemeente uit 1664 en speurwerk in het archief vinden we veel namen van bekende Purmerenders, waaronder burgemeesters Cramwinckel en Jonkheer van Citters. Dan komt alles in een stroomversnelling.”

Op zolder
De begraafplaats telt zeshonderd graven en vierhonderd monumenten, waarvan veel stenen scheef staan of omliggen en het gras staat anderhalve meter hoog. Alex en Jan beginnen voortvarend, hekjes worden losgemaakt en op zolder van de Kanaan (opslag en kwekerij gemeente aan de Overweersepolderdijk) geschuurd en geschilderd, stenen gelijmd en rechtgezet en kettingen vervangen. “Met hulp van vrijwilligers kost het ons 4,5 jaar om de boel een beetje op orde te brengen, maar we krijgen steeds meer kennis van materialen en financiële hulp van de gemeente via de Wijkkerngroep.”

Hans Krieger, Alex Vallentgoed en Jan Kramer

Container
Alex “De groep vrijwilligers groeit en als bij werkzaamheden naast het kerkhof menselijke resten worden gevonden, krijgen die een herbestemming in de zogeheten knekelput. De gemeente stelt geld beschikbaar om er een monumentje van te maken dat wordt onthuld door toenmalig wethouder Hans Krieger met de opmerking ‘het is een belangrijk stukje Purmerend, als jullie nog wat nodig hebben, geef maar een seintje’. Nou dat laten we ons niet tweemaal zeggen en binnen de kortste keren staat en een prachtige container als opbergruimte.”

Don Bijl en Alex Vallentgoed

Gehaktbal
Enthousiast en vol goede moed begint Alex een boek te schrijven. Uit de rondleidingen komt veel informatie over de bewoners en die verhalen, bijvoorbeeld over De Mummie of de man die stikt in een gehaktbal, moeten behouden blijven. Wegens privé omstandigheden duurt het allemaal wat langer dan gepland, maar ja ‘op een kerkhof telt de tijd niet’. In 2020 ontvangt burgemeester Don Bijl het eerste exemplaar. Bijl: ”Door dit prachtige boek kunnen we zien dat het Purmerend van vandaag ontstaan is door de inzet van mensen uit het verleden.” Van de opbrengst van het boek worden weer graven opgeknapt.

Jan Kramer en Alex Vallentgoed

Geen vereniging
Mede door de mogelijkheid om graven te adopteren komt er meer financiële ruimte en om dat helder en inzichtelijk te maken brengen Alex en Jan in 2013 de begraafplaats onder in een stichting. Alex: “Geen vereniging met leden, want we willen wel graag zelf het roer in handen houden. Onze doelstelling is de begraafplaats veilig stellen voor de lange termijn. Dat is tot op heden prima gelukt en als we tegenslagen voor de kiezen krijgen is er altijd hulp. Bijvoorbeeld bij vernielingen, waar mensen spontaan een crowdfundactie starten en na de storm Poly in 2023 als gemeente en bedrijven de vele omgewaaide bomen verwijderen zonder de graven verder de beschadigen.”

Adviseur
Alex: “Zo’n anderhalf jaar geleden bedenk ik stel je voor dat ons iets overkomt, hoe moet het dan verder? Wie neemt het over? Gelukkig zijn er bekwame en enthousiaste vrijwilligers ‘die net zo gek zijn’ en het overnemen en nadat eerder Jan zijn bestuursfunctie heeft overgedragen, besluit ook ik te stoppen. Het is mooi geweest. Natuurlijk kan je niet zomaar alles achterlaten maar ga ik verder als adviseur, dan voel ik mij daar niet prettig bij. Het voelt als over de schouder meekijken en dat is niet goed’. De vrijwilligers moeten zich vrij voelen en daar moet ik mij dan niet meer mee bemoeien. De stichting heeft nu een stabiele basis voor de toekomst.”

Aan de wieg
Op het bankje kijkt Alex tevreden naar bezoekers die een rondleiding volgen en denkt aan de vele jaren dat hij het zelf verzorgde. De uitleg en vele gesprekken met bezoekers en verhalen van nabestaanden. “Tja, ik stond ooit aan de wieg en het blijft toch je kindje. Ik kan terugkijken op iets moois en ik heb samen met andere vrijwilligers mogen meewerken om de doelstelling van de stichting te behalen. Ik hoop dat als ik over dertig jaar als ruim honderdjarige een rondje over de begraafplaats maak deze plek nog net zo mooi is.”

Koek is op
Tijdens het gesprek komen er steeds meer bezoekers een kijkje nemen en heeft Alex zichtbaar moeite om niet op te staan en verhalen te vertellen. Zijn ogen dwalen over de begraafplaats. Zoveel jaren lief en leed op deze plek gaat niet in je kouwe kleren zitten en dan verandert bij Alex de stroom van woorden in emotie. Het was mooi, maar de koek is op, net als de boterkoek op de koffietafel. Doden kunnen niet spreken, maar er zweeft toch een boodschap, niet hoorbaar, maar duidelijk voelbaar, over de begraafplaats: ‘Alex bedankt’.