Johan Arp Grafiek, etsen met kurk en telefoonboekpapier

28/02/2025

Tijdens de opening van de expositie Johan Arp Grafiek in het Purmerends Museum is de trouwzaal tot te laatste stoel bezet. Na een welkomstwoord door directeur Moncef Beekhof vertelt Guus Glas, leraar bij het Cultuurhuis Wherelant, hoe een ets gemaakt wordt. Jaren geleden, tijdens een workshop, laat hij Johan die bezig is met tekenen en schilderen, kennismaken met het etsen. Na een paar lessen ontstaat bij Johan de passie en het enthousiasme voor het hele proces van etsen.

De kleuren verraden dat Johan een expressionist is, zijn werken zijn altijd kleurrijk met een voorkeur voor het Pruisisch blauw wat hij tegen komt op een schilderij van de expressionistische schilder Franz Marc. Dit is terug te vinden op de ets van de Purmerdijk met daarop een historisch schip. Johan: “Ingrid Schipper van het Cultuurhuis Wherelant is de drijvende kracht achter veel van mijn werken, zij heeft mij gestimuleerd om me verder te ontwikkelen. Het begon ooit met een ets van Rembrandt op een plastic plaat en nu hangt mijn werk in het Purmerends museum.”

johanarp.exto.nl

Prachtig
Conservator Saskia van den Berg van het Purmerends Museum heeft uit de ruime collectie van Johan een keuze gemaakt. “Ik heb gekeken naar wat passend is om in het museum te hangen, daarom zijn er onder andere etsen van Amsterdam en Purmerend, maar ik wil ook de diversiteit in kleuren en expressie van de etsen van Johan laten zien. Mijn favoriet is de ets van het NDSM terrein, niet alleen qua kleur, maar ook omdat het een heel sprankelende ets is, ik vind hem prachtig.”

Inspiratie
Johan wordt in 1946 geboren aan de Buiksloterdijk en vanuit zijn zolderkamer kijkt hij uit op de Nederlandse Dok en Scheepvaart Maatschappij (NDSM). Op 10-jarige leeftijd wint hij met de Aktie Kwartje voor Bartje van het Bartiméus fonds een fotobox’je. Hiermee gaat Johan erop uit om foto’s van de omgeving te maken. Johan: Deze foto’s gebruik ik later als inspiratie voor mijn schilderijen, tekeningen en etsen.” In de vernieuwde zaal van het museum op de eerste verdieping hangen etsen van klein tot groot. Het zijn kleurrijke etsen van onder andere zijn eerste foto’s van de NDSM, maar ook van de Reguliersgracht in Amsterdam of plaatsen waar hij tijdens de pauzes van zijn werk als bankmedewerker vaak wandelt.

Eerste ets van Johan

Expressionist
Thuis in de woonkamer tussen de vele schilderijen van Johan, veelal met waterpartijen, en beelden van echtgenote en beeldhouwer Ietsje Arp Elzinga, vertelt Johan gepassioneerd over het ontstaan van een ets. “Rembrandt maakt tussen 1627 en 1665 maar liefst 314 etsen met koperplaten, ook al is de techniek is nu verbeterd, het principe blijft hetzelfde. Ik vind het maken van etsen een vorm van uitgestelde creativiteit en dat is heel verslavend. Je weet niet meteen wat het resultaat is. Ik probeer zelf altijd iets van water in mijn etsen te verwerken, water geeft licht in een schilderij, een extra dimensie.”

Langs bij Wherelant
De NDSM, waar hij als kind al vaak stiekem op het terrein rondloopt, heeft zijn hart gestolen, ook al is er niet veel meer van over. Johan is lid van de verenging die rondleidingen geeft op het voormalig NDSM-terrein. Hij is inmiddels 79 jaar, maar schildert, tekent en etst nog steeds. ”Wij wonen nu kleiner en de drukpers is even elders ondergebracht, maar dankzij Guus Glas en Ingrid Schipper kan ik altijd langskomen bij Wherelant.”

Mini cursus etsen
Op de vraag hoe een ets wordt gemaakt, beginnen Johan’s ogen te glinsteren en volgt een mini cursus etsen met een tafel vol voorbeelden. “Het begint met een gespiegelde foto en een meermaals geschuurde etsplaat, waarop een etsgrond (Charbonnel L’Amour) wordt ingestreken. Na drogen op een warmhoudplaatje, aanbrengen van senna en bewerken met potlood worden de lijnen met een pen overgetrokken. Na een zuurbad met onder andere kopersulfaat volgt een waterbad. Deze handeling gebeurt meerdere keren vanwege de diepte van de lijnen en uiteindelijk volgt een proefdruk.”

Geduld
Johan gebruikt speciaal gereedschap, waaronder kurken van wijnflessen, papier uit oude telefoonboeken en een plantenspuit. ‘Maar’ zo besluit hij ‘het belangrijkste bij het maken van een ets is geduld, heel veel geduld’.
Kijk voor meer informatie en werk op de website van Johan Arp.

tekst Conny Dijkstra, foto’s Piet Jonker

____________________________________________________________________

Johan Glas

Moncef Beekhof en Johan Arp

Wilt u op de hoogte blijven van al het nieuws in Weidevenne, Kop West, Centrum en Beemster, schrijf u dan in
voor de nieuwsbrief.