04/05/2025
Tijdens de jaarlijkse Dodenherdenking op 4 mei gaat de herdenkingstocht vanaf de Kaasmarkt naar het monument aan de Jaagweg, waar bloemen en kransen worden gelegd voor de drie op 15 december 1944 doodgeschoten verzetsstrijders. Daarna gaat de tocht terug naar de Kaasmarkt, waar bij de plaquette aan het oude stadhuis de gevallenen worden herdacht. De plaquette wordt vier jaar na de bevrijding geplaatst en dat heeft nogal wat voeten in de aarde.
De bevrijding in 1945 is een grote opluchting voor de Purmerenders. In alle straten wordt feest gevierd en er worden Vrijheidsbomen geplant. Als de feestvreugde is getemperd probeert iedereen weer een normaal leven op te bouwen. Er is eten en elektriciteit en mensen mogen ‘s avonds weer over straat, maar vooral de angst, die iedereen vijf jaar in z’n greep heeft gehouden, is verdwenen. Toch is niet alles zoals iedereen het graag wil, want het is onduidelijk wie het voor het zeggen heeft. NSB’ers krijgen het zwaar te verduren en enkele winkeliers worden zonder pardon ‘uitgezet’. De zaak wordt dan overgenomen door een ‘goede’ ondernemer.
Blijvend monument
Al snel komt de roep om een gedenkteken ter nagedachtenis aan de omgekomen verzetsstrijders in Purmerend. Op de Kaasmarkt wordt tegen de kerk een tijdelijk gedenkteken geplaatst en ook aan de Nieuwstraat wordt een houten gedenkteken opgericht. Verschillende comités gaan zich met een blijvend monument bemoeien, maar al snel rollen de Purmerendse architecten over elkaar heen in de plaatselijke krant met ontwerpen en beschuldigingen. Een groot marmeren gevaarte midden op de Kaasmarkt haalt het niet en het ontwerp van een gebeeldhouwde stier, doorspietst met pijlen, dat tentoongesteld staat in de etalage van apotheker De Vries in de Hoogstraat, krijgt ook van alle kanten commentaar.
Laarzen in marktstad
Uiteindelijk zal een monument worden geplaatst bij het Tramplein en in 1946 schenkt De Volksbond tegen Drankmisbruik de eerste vijftig gulden. Alle Purmerenders krijgen een vouwblad in de bus, waarin penningmeester Hartog oproept geld te storten voor het monument. Atletiekvereniging Nuttig En Aangenaam – Volharding (AV NEA-Volharding) voert het bewegingsspel Vrijheid op, waarvan de opbrengst ten goede komt aan een gedenkzuil voor ‘gesneuvelde turnmakkers’ en een monument voor Purmerendse oorlogsslachtoffers. Het boek Laarzen in Marktstad wordt uitgebracht en winkeliers proberen met aanbiedingen geld bijeen te brengen. De rest moet worden opgehoest door inwoners. Het blijft echter stil en pas drie jaar later grijpt de gemeente in en laat een marmeren plaquette plaatsen aan de gevel van het stadhuis.
Eensgezindheid
Op 4 mei 1949, na de Stille tocht, twee minuten stilte en het spelen van het volkslied (waarbij niet mag worden meegezongen) onthult burgemeester Kooiman in bijzijn van de gehele gemeenteraad de plaquette. ‘Het gemeentebestuur hoopt dat het gedenkteken zal leiden tot eensgezindheid en het verrichten van opbouwend werk in de toekomst. Samenwerking hebben we nodig’, aldus de burgemeester. Een jaar later is onder de plaquette een koperen bak aangebracht, waarin mensen bloemen kunnen plaatsen.
Wilt u op de hoogte blijven van al het nieuws in Weidevenne, Kop West, Centrum en Beemster, schrijf u dan in voor de nieuwsbrief.
